Trong xã hội hiện đại, các vấn đề về sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe tâm thần trở nên phổ biến hơn bao giờ hết bởi con người ngày càng chịu ảnh hưởng từ sự thay đổi môi trường sống, sự phát triển của khoa học kĩ thuật, sự hội nhập và phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội… Đặc biệt, đại dịch Covid-19 thời gian qua đã để lại những ảnh hưởng nghiêm trọng đối với sức khỏe tâm thần của mọi tầng lớp người dân, trong đó có thanh thiếu niên – nhóm xã hội có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Trước bối cảnh đó, Đảng, Nhà nước và các bộ, ngành đã có sự quan tâm đặc biệt và ban hành nhiều chủ trương, chính sách hướng đến việc đổi mới mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khoẻ tâm thần cho trẻ em và thanh thiếu niên.
Thực hiện Kế hoạch nghiên cứu khoa học năm 2023 của Trung ương Đoàn, Đề tài khoa học cấp Bộ “Nhu cầu tiếp cận các dịch vụ tư vấn sức khỏe và sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên sau đại dịch Covid-19” do Viện Nghiên cứu Thanh niên là cơ quan chủ trì, TS. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa làm Chủ nhiệm đề tài, đã tổ chức triển khai khảo sát nhằm thu thập thông tin về các vấn đề liên quan đến sức khỏe, sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên và nhu cầu tiếp cận các dịch vụ tư vấn sức khỏe, sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên sau đại dịch Covid-19.
Đề tài thực hiện khảo sát tại 04 tỉnh, thành phố: Hà Nội, Phú Yên, thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ với số lượng mẫu là 1280 thanh niên ở các nhóm đối tượng khác nhau, gồm: học sinh, sinh viên, cán bộ công chức, viên chức, thanh niên lao động tự do, kinh doanh, dịch vụ. Thời gian thực hiện khảo sát tại các địa bàn là từ ngày 15-24/5/2023. Bên cạnh phương pháp thu thập thông tin định lượng thông qua phiếu trưng cầu ý kiến, nghiên cứu còn thực hiện các cuộc phỏng vấn sâu với các nhóm đối tượng là thanh niên và người cung cấp dịch vụ tư vấn, chăm sóc sức khỏe, sức khỏe tâm thần tại các địa bàn khảo sát (bác sĩ, cán bộ quản lý, nhân viên y tế,… tại các cơ sở cung cấp dịch vụ) nhằm thu thập thông tin định tính để có những phát hiện sâu hơn về vấn đề nghiên cứu.
Kết quả khảo sát ban đầu cho thấy, trong 04 địa bàn khảo sát thì ở các địa bàn thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, thanh thiếu niên có các vấn đề về sức khỏe tâm thần nhiều hơn so với các địa bàn khác, đồng thời, các địa bàn thành phố lớn này cũng có các cơ sở cung cấp dịch vụ tư vấn sức khỏe tâm thần mang tính chuyên sâu (như Viện sức khỏe tâm thần, Bệnh viện tâm thần,…) nhiều hơn, trong khi các địa bàn khác các dịch vụ này thường nằm chung trong dịch vụ chăm sóc, thăm khám sức khỏe nói chung.
Có thể nói, các thông tin thu thập được từ các địa bàn khảo sát có giá trị rất lớn về mặt thực tiễn, đặc biệt là các ý kiến đề xuất của thanh thiếu niên về loại hình tư vấn sức khỏe, sức khỏe tâm thần thân thiện với thanh thiếu niên, có khả năng áp dụng trong thực tiễn có ý nghĩa rất lớn đối với tổ chức Đoàn trong giai đoạn hiện nay. Các thông tin thu thập được cũng góp phần làm cơ sở để đưa ra các khuyến nghị gợi mở chính sách đáp ứng nhu cầu tiếp cận dịch vụ tư vấn sức khỏe, sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên, hướng đến sự phát triển toàn diện của thanh thiếu niên.
Tin/ảnh: Nguyễn Thị Quỳnh Hoa, Nguyễn Thị Hoà
