ThS. Nguyễn Văn Quý
Viện Nghiên cứu Thanh niên
1. Đặt vấn đề
“Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” có thể hiểu là là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đích đến của kỷ nguyên vươn mình là dân giàu, nước mạnh, xã hội xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu. Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao”, như Đại hội XIII của Đảng đã vạch ra (1). “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam” cần phải là kỷ nguyên vươn mình, bứt phá và phát triển của dân tộc để vượt hẳn lên để làm giàu cho dân tộc, là kỷ nguyên văn minh hiện đại, là kỷ nguyên giàu có và thịnh vượng.
Trước bối cảnh lịch sử này, thanh niên giữ vai trò tiên phong, đóng góp trực tiếp vào quá trình phát triển của đất nước. Thanh niên không chỉ là lực lượng lao động chính mà còn là những người kiến tạo tương lai, tiếp nhận và ứng dụng những tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào đời sống và sản xuất. Trách nhiệm của họ không chỉ là xây dựng sự nghiệp cá nhân mà còn gắn liền với sự phát triển chung của đất nước. Sứ mệnh lịch sử của thanh niên Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là gì? Cách thức để thực hiện sứ mệnh đó như thế nào? Bài viết này sẽ phân tích và làm rõ những vấn đề trên.
2. Trách nhiệm của thanh niên trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc
2.1. Thanh niên – lực lượng xung kích của quốc gia
Thanh niên là lực lượng trẻ, năng động và tiên phong trên nhiều lĩnh vực như khoa học, kỹ thuật, kinh tế, chính trị và xã hội. Họ là những người tiếp bước lịch sử, đóng góp sáng tạo và phát huy trí tuệ Việt Nam.
Với khả năng thích ứng nhanh với sự thay đổi của thế giới, thanh niên cần chủ động tiếp cận tri thức mới, nâng cao kỹ năng, đặc biệt là ngoại ngữ, công nghệ thông tin và tư duy đổi mới sáng tạo. Sự xung kích của thanh niên thể hiện ở việc dám nghĩ, dám làm, tiên phong trong các hoạt động khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.
Bên cạnh đó, thanh niên cần đóng vai trò là cầu nối giữa các thế hệ, tiếp thu tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường của cha ông để phát triển đất nước trong thời đại mới. Họ không chỉ là những người học hỏi mà còn là những người dẫn dắt xu hướng, thúc đẩy sự thay đổi tích cực trong cộng đồng.
2.2. Vai trò của thanh niên
- Học tập và nâng cao trình độ: Thanh niên cần xem học tập là con đường quan trọng nhất để trang bị kiến thức, kỹ năng, đồng thời làm chủ khoa học – công nghệ. Việc học không chỉ giới hạn trong sách vở mà còn thông qua trải nghiệm thực tế, học hỏi từ những người đi trước và nghiên cứu các mô hình phát triển tiên tiến trên thế giới.
- Sáng tạo và khởi nghiệp: Thanh niên cần mạnh dạn bước vào con đường khởi nghiệp, ứng dụng công nghệ, trí tuệ nhân tạo và đổi mới sáng tạo để tạo ra các giá trị mới. Không chỉ khởi nghiệp cá nhân, mà thanh niên còn cần chung tay xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững, đóng góp vào nền kinh tế đất nước.
- Xây dựng đạo đức và lối sống văn minh: Thanh niên cần có ý thức trách nhiệm với bản thân và xã hội, rèn luyện đạo đức, lối sống tích cực. Việc lan tỏa tinh thần nhân văn, hỗ trợ lẫn nhau sẽ giúp cộng đồng ngày càng phát triển bền vững.
- Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc: Hội nhập không có nghĩa là đánh mất bản sắc. Thanh niên cần tự hào về truyền thống văn hóa dân tộc, đồng thời kết hợp với sự tiếp thu có chọn lọc từ văn hóa quốc tế để làm giàu bản sắc Việt Nam.
- Góp phần bảo vệ Tổ quốc: Không chỉ qua quân sự, mà còn thông qua sự phát triển kinh tế, xã hội, công nghệ và văn hóa. Thanh niên phải luôn cảnh giác trước những thách thức về an ninh phi truyền thống như tấn công mạng, chiến tranh thông tin và các vấn đề kinh tế – chính trị quốc tế.
3. Cách thức thanh niên thể hiện trách nhiệm của mình
- Tích cực học tập và tích lũy kinh nghiệm: Thanh niên cần tận dụng tối đa các nguồn tri thức từ trường học, thực tiễn và công nghệ số để không ngừng nâng cao trình độ. Tham gia các khóa học trực tuyến, chương trình trao đổi quốc tế sẽ giúp mở rộng tầm nhìn và hội nhập tốt hơn.
- Tham gia phong trào đoàn thể, hoạt động tình nguyện: Hoạt động đoàn thể giúp thanh niên rèn luyện kỹ năng mềm như làm việc nhóm, lãnh đạo, giao tiếp và quản lý thời gian. Các phong trào tình nguyện cũng góp phần xây dựng tinh thần cống hiến, nâng cao ý thức trách nhiệm đối với cộng đồng.
- Xây dựng và lan tỏa tinh thần khởi nghiệp: Thay vì chỉ tìm kiếm cơ hội việc làm, thanh niên cần dám nghĩ dám làm, tận dụng công nghệ và đổi mới sáng tạo để khởi nghiệp. Chính phủ và xã hội cần hỗ trợ các chính sách về tài chính, đào tạo để thanh niên có thể thực hiện hóa ý tưởng của mình.
- Phát huy tinh thần tự hào dân tộc, giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam: Cần kết hợp yếu tố truyền thống với hiện đại để đưa văn hóa Việt Nam ra thế giới. Các nền tảng số, mạng xã hội có thể là công cụ hữu hiệu để thanh niên giới thiệu nét đẹp của dân tộc.
- Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số: Trong thời đại công nghệ 4.0, thanh niên cần nắm bắt và làm chủ công nghệ để tạo ra những bước tiến vượt bậc trong mọi lĩnh vực. Việc ứng dụng AI, Big Data, blockchain và thương mại điện tử sẽ giúp thanh niên có thể phát triển sự nghiệp và đóng góp cho đất nước.
- Xây dựng tư duy phản biện và nhận thức đúng đắn: Thanh niên cần biết chọn lọc thông tin, có khả năng phân tích và đánh giá để tránh bị lôi kéo vào những thông tin sai lệch, tiêu cực. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tin giả, chiến tranh truyền thông đang ngày càng phổ biến.
4. Kết luận
Thanh niên là trụ cột tương lai, quyết định sự thành công của dân tộc Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Bằng việc tích cực học tập, sáng tạo, khởi nghiệp và đóng góp vào các hoạt động xã hội, thanh niên Việt Nam sẽ góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.
Trách nhiệm của thanh niên không chỉ dừng lại ở việc phát triển bản thân mà còn phải hướng đến mục tiêu chung của đất nước. Chỉ khi mỗi cá nhân nhận thức được vai trò của mình và chủ động hành động vì tương lai, dân tộc Việt Nam mới có thể vươn mình mạnh mẽ trên trường quốc tế./.
_____________________
(1) GS, TS Tô Lâm: “Cơ sở định vị mục tiêu phát triển và định hướng chiến lược đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới”, báo Nhân Dân, số 25193, ngày 1-11-2024, tr. 2, https://image.nhandan.vn/Uploaded/2024/tmuivppi/2024_11_01/docbao-ndhangngay-01112024-8657.pdf
